Türkiye’de Avlanması Yasak ve Zehirli Balıklar Nelerdir?

Türkiye’de Avlanması Yasak ve Zehirli Balıklar

Doğayla iç içe, sabırla oltanı denize saldığın o an... Her balıkçının gönlünde bir sevda yatar: hem doğayı yaşatmak hem de güzel bir avın keyfini sürmek. Ama unutmamalıyız ki denizlerin bize sunduğu bu zenginlik, dikkat ve sorumluluk ister. Bazı balık türleri vardır ki ya nesli tükenme tehlikesi altındadır ya da insan sağlığı açısından risklidir. Bu yazıda, hem avlanması yasaklanan hem de zehirli olan balıkları daha yakından tanıyacak, bilinçli balıkçılık adına nelere dikkat etmemiz gerektiğini birlikte keşfedeceğiz. Hazırsan, Rastgel diyerek başlayalım!

Avlanması Yasaklanan Balıklar: Neden Yasak?

Bazı balık türleri, aşırı avlanma, yaşam alanı kaybı ve iklim değişikliği gibi nedenlerle azalmakta. Bu türlerin korunması için devlet tarafından belirli dönemlerde veya tamamen avlanma yasakları getirilmiştir. Amacımız, bu değerli türlerin yok olmasını engellemek ve gelecek nesillere de bırakabilmek.

Orfoz (Epinephelus marginatus)

Neden Yasak? Nüfusu ciddi şekilde azaldı. Artık denizlerimizde ender rastlanıyor.

Nerede Görülür? Özellikle Akdeniz ve Ege kıyılarında kayalık bölgelerde yaşar.

Bilmen Gereken: Çok yavaş büyür, bu yüzden nesli kolay tehlikeye girebilir.

Lagos (Epinephelus aeneus)

Neden Yasak? Orfoz gibi koruma altına alındı.

Ayırt Etmesi Zor mu? Orfoza benzer ama daha açık renklidir.

Müren Balığı (Muraena helena)

Durum: Bazı bölgelerde avı sınırlandırılmıştır.

Dikkat: Derisi zehirli olabilir, temas ettiğinde tahriş yapabilir.

Kalkan Balığı (Scophthalmus maximus)

Ne Zaman Avlanır? Sadece belirli sezonda ve en az 45 cm uzunluğunda olanlar.

Neden Önemli? Karadeniz’in değerli türlerinden biridir.

Küçük ama önemli bir bilgi: Balıkların yasal boy sınırları ve avlanma dönemleri her yıl Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından açıklanır. Bu sınırlara uymak, sadece ceza yememek için değil, dengeyi korumak içindir.

Zehirli Balıklar: Tanı ve Dikkat Et!

Son yıllarda özellikle Akdeniz ve Ege’de, zehirli ve istilacı türlerle daha sık karşılaşılmakta. Bu balıklar bazen dikkatsizce yakalanıp tüketildiğinde ciddi sağlık sorunlarına yol açabiliyor.

Balon Balığı (Lagocephalus sceleratus)

Zehirli mi? Hem de çok! İçerdiği tetrodotoksin maddesi insan için ölümcül olabilir.

Nerede Görülür? Akdeniz kıyılarında yaygın.

Yapılacak En Doğru Şey: Kesinlikle yenmemeli. Yakalanırsa, yerel tarım müdürlüklerine bildirilmelidir.

Aslan Balığı (Pterois miles)

Görünüşü Harika ama... Sırt yüzgeçlerindeki dikenlerde zehir bulunur.

Temas Halinde Ne Olur? Şiddetli ağrı, şişlik, hatta mide bulantısı yapabilir.

Tüketimi? Dikkatli temizlenirse eti yenebilir.

Trakonya (Trachinus draco)

Küçük Ama Tehlikeli: Kumluk alanlarda saklanır, genelde fark edilmez.

Zehir Nerede? Sırt ve solungaç dikenlerinde.

Korunma Yolu: Deniz ayakkabısı giymek özellikle çocuklar için çok önemli.

İskorpit (Scorpaena spp.)

Hem Tehlikeli Hem Lezzetli: Dikenleri zehirli ama doğru temizlenirse sofralarda yeri vardır.

Dikkat Gerektiren Nokta: Dikenlere temas etmemek.

Türkiye’de Avlanması Yasaklı ve Sınırlı Balıkların Boy Ölçütleri

Denizlerdeki canlı çeşitliliğini korumak ve sürdürülebilir balıkçılığı sağlamak amacıyla, bazı balık türlerinin belirli boyların altında avlanması Türkiye'de yasaktır. Bu boy sınırları, Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından her yıl yayımlanan tebliğlerde net bir şekilde belirtilir ve hem ticari hem de amatör balıkçılar için bağlayıcıdır.

Bu sınırlar, balıkların en az bir kez üreme şansı bulmasını sağlayarak, popülasyonun sağlıklı bir şekilde devam etmesini amaçlar. Gelin, Türkiye denizlerinde en çok karşılaşılan bazı balık türlerinin yasal av boylarını birlikte inceleyelim:

Çipura, denizlerimizde sıkça rastlanan bir türdür ve 20 santimetreden küçük olanlarının avlanması yasaktır. Bu sınırın altındaki bireyler denize geri bırakılmalıdır.

Levrek için ise minimum avlanabilir boy 25 santimetre olarak belirlenmiştir. Özellikle kıyı avlarında sık karşılaşılan levrek, bu boydan küçükse mutlaka bırakılmalıdır.

Lüfer, balıkçıların gözdesidir; 18 santimetre altındaki lüferler avlanmamalıdır. En verimli av boyu ise 20 santimetre ve üzeridir. Lüferin daha küçük hali olan sarıkanat için yasal boy sınırı 13 santimetredir.

Karadeniz’in değerli türlerinden kalkan balığı, yalnızca belirli sezonlarda ve 45 santimetre üzerindeyse avlanabilir.

Barbun ise 13 santimetre, ona çok benzeyen ama ayrı tür olan tekir balığı ise 11 santimetre altında avlanmamalıdır. Bu iki tür sık karıştırıldığı için boy farkına dikkat edilmesi gerekir.

İstavrit gibi yaygın türler için de minimum 13 santimetre sınırı vardır. Özellikle küçük boyda istavritlerin yoğun avlandığı görülmekte, bu da türü zamanla tehdit edebilir.

Palamut içinse sınır 25 santimetre olarak belirlenmiştir. Daha büyük olanları, yani 35 santimetre ve üzerindekiler, halk arasında "torik" olarak adlandırılır.

Mercan balığı 18 santimetre, karagöz 15 santimetre ve kaya balığı da 15 santimetreden küçükse avlanmamalıdır. Özellikle kaya balığı gibi dikenlerinde zehir bulunan türlerde, av sırasında da dikkatli olunmalıdır.

Tamamen Avlanması Yasak Olan Türler

Bazı balık türleri ise artık avlanmaya tamamen kapatılmış, koruma altına alınmıştır. Bunların en bilinen örneği orfoz balığıdır. Orfozun avlanması, taşınması ve satışı kesinlikle yasaktır. Yine orfoz ailesinden olan lagos balığı da aynı şekilde koruma altındadır ve hiçbir şartta avlanamaz.

Müren balığı içinse durum biraz daha farklıdır. Bazı bölgelerde sınırlı olarak avlanması mümkünken, çoğu yerde yasaklanmıştır. Mürenin derisi zehirli olabilir ve dikkatle ele alınmalıdır.

Dikkat Etmen Gerekenler

Denizlerdeki dengeyi korumak hepimizin sorumluluğu.

Bu nedenle: Boy sınırının altında olan balıkları yakalasan bile denize geri bırakmalısın. Onların büyümesine ve çoğalmasına izin vererek, gelecek nesillere de aynı zenginliği bırakmış olursun.

Yasa dışı avlanan balıkların satışı, taşınması ya da bulundurulması da cezai işleme tabidir. Bu kurallar yalnızca ticari balıkçılar için değil, amatör balıkçılar için de geçerlidir.

Her balığın doğada bir görevi vardır. Küçüğünü denize bırakmak, doğaya duyduğun saygının en güzel göstergesidir.

Unutma, bilinçli balıkçılık hem doğaya hem de bize kazandırır.

"Büyümesine izin ver, deniz seninle gülsün!"